Uroczyście otwarcie „Szlaku Pamięci" na terenie byłego getta krakowskiego
W niedzielę, 25 listopada 2012r. w krakowskim Podgórzu odbyło się uroczyste otwarcie „Szlaku Pamięci Getto 1941-1943". W obecności prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego, przedstawicieli miasta i województwa, lokalnej społeczności żydowskiej, Związku Krakowian w Izraelu, ocalonych z krakowskiego getta oraz licznych gości odsłonięto 7 tablic upamiętniających ważne punkty na mapie byłego getta. Każda tablica zawiera informację o danym miejscu w 3 językach: polskim, angielskim i hebrajskim.
Pierwsza tablica znajduje się na kamienicy przy Rynku Podgórskim 1 - byłym gmachu Judenratu – obok którego w czasie istnienia getta znajdowała się główna z czterech bram prowadzących do dzielnicy zamkniętej.
Druga tablica przy ulicy Limanowskiego 15a upamiętnia Żydowski Dom Starców. W czasie akcji wysiedleńczej 28 października 1942r. okupanci niemieccy rozstrzelali wszystkich pacjentów wraz z dyrektorem Jakubem Kranzem.
W dawnym gmachu szkolnym Stowarzyszenia Talmud Tora przy ul. Rękawki 30 umieszczono trzecią tablicę upominającą Szpital Zakaźny prowadzony przez dr Aleksandra Bibersteina. Tablicę odsłoniła ocalona z Holokaustu Bronisława Horowitz-Karakulska.
Ważne miejsce w historii Krakowa przypomina tablica nr 4 na rogu ulic Dąbrówki i Janowa Wola: tutaj okupanci niemieccy zamordowali w czerwcu 1942r. grupę starszych osób, m.in. znanego krakowskiego poetę i pieśniarza Mordechaja Gebirtiga oraz malarza Abrahama Neumanna. Odsłonięcia dokonała pani Lidia Haber, przewodnicząca Stowarzyszenia Krakowian w Izraelu.
Kolejną stacją pochodu był budynek przy ul. Józefińskiej 18, gdzie w latach 1941-1943 swoją siedzibę miała Żydowska Samopomoc Społeczna, która zaopatrywała mieszkańców getta m.in w żywność i leki. W pobliżu, w budynku nr 22, funkcjonował Dzienny Dom Opieki nad Dziećmi w getcie. W trakcie likwidacji getta w marcu 1943 r. z rąk niemieckich oprawców zginęły wszystkie przebywające w nim dzieci. Podobny los spotkał także pacjentów Szpitala Żydowskiego na rogu ul. Józefińskiej 14 i ul. Węgierskiej 19. Tablice upamiętniającą odsłonił Prezydent Krakowa Jacek Majchrowski.
Odsłonięcie ostatniej tablicy na dawnym gmachu Żydowskiego Urzędu Pracy oraz szpitala dla przewlekle chorych i rekonwalescentów przy ul. Józefińskiej 10/12 dokonał osobiście syn dr Juliana Aleksandrowicza, dyrektora szpitala, pan Jerzy Aleksandrowicz. Głos zabrał także Tadeusz Jakubowicz, przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie. W bardzo osobistym przemówieniu przypominał los dwójki małych dzieci żydowskich, ukrytych w tym gmachu, które po odnalezieniu przez niemieckich oprawców zostały brutalnie zamordowane.
Na zakończenie uroczystości zaproszono wszystkich licznie przybyłych uczestników – krakowian i gości zagranicznych – do galerii Starmacha przy ul. Węgierskiej 5 , gdzie miały miejsce przemówienia, pokaz filmu dokumentalnego o krakowskim getcie oraz modlitwa Kadisz za zmarłych. W swoim przemówieniu prezydent Krakowa zaznaczył, że w przyszłości planowane jest wmurowanie kolejnych tablic. Pani Lidia Haber ze Związku Krakowian w Izraelu przypomniała, że chociaż zrzeszone w Związku osoby dzisiaj mieszkają w dalekim Izraelu, to nigdy nie zapomnieli o swojej pierwszej ojczyźnie. W ramach podziękowań Katarzyna Zimmerer, koordynatorka projektu, zwróciła uwagę na zasługi pana Adama Aptowicza - pomysłodawcy powstania szlaku Pamięci Getta.
Osoba publikująca: Michał Olaś